Aydın ili sınırları içerisinde birden fazla antik kent barındırır. Bundan dolayı da her yıl binlerce yerli veya yabancı turistlerin ilgisini çeker. Aydın ilinde bulunan Sultanhisar ilçesi de Nysa Antik Kenti ile adını duyurur. Kentte bulunan birçok önemli ve dikkat çeken tarihi yapı, kentin doğa ile olan muhteşem uyumu gibi birçok özelliği sayesinde her yıl binlerce turisti çeker. Bu ilçe, Aydın iline yaklaşık olarak 30 km uzaklıkta bulunur. Kuruluş tarihinin yaklaşık olarak M.Ö. 6. yüzyıla uzandığı söylenir. Nysa Antik Kenti ise Aydın Dağlarının güney yamaçlarında konumlandırılmıştır. Tepecik deresinin etrafında kurulan kent iki ayrı şehirden oluşur. Şehirler arasında bağlantılar, iki şehir arasına yapılan üç köprü ile sağlanır.
Nysa Antik Kenti
- Kütüphane: Antik kent kütüphanenin yapım tarihinin yaklaşık olarak M.Ö. 2. yüzyıla kadar uzandığı bilinmektedir. Anadolu’da birden fazla tarihi kütüphane bulunur. Nysa Antik Kent Kütüphanesi ide bu kütüphaneler arasında en iyi korunan kütüphane olma özelliğine sahiptir. En eski ikinci kütüphane olarak da bilinen Nysa Antik Kent Kütüphanesi, İmparator Hadrianus tarafından yaptırılır. Efes Antik Kenti Kütüphanesi ile yapısal olarak oldukça benzer bir biçimde inşa edilir. Birçok kısmı deforme olan yapının sadece ilk iki katının kalıntıları günümüze kadar ulaşır. Yapılan arkeolojik araştırmalar ve birtakım incelemeler sonucu bu yapının zamanında iki ya da üç katlı bir yapıya sahip olduğu söylenir. Yer döşemeleri de deforme olsa da günümüze kadar ulaşan bazı kalıntılar sayesinde yerler için renkli olan fayansların kullanıldığı bilinir.
- Tiyatro: Nysa Antik Kenti Tiyatrosu’nun tarihi, yaklaşık olarak M.Ö. 1. yüzyıla kadar dayanır. Genç Helenistik Dönemde inşa edildiği düşünülür. Oldukça geniş bir alana yapılan görkemli yapı, 12.000 kişilik geniş bir kapasiteye sahiptir. Nysa Antik Kenti’nin en iyi korunmuş yapıları arasında yer alır. Son derece geniş olan sahne alanında, birçok kabartma resimler bulunur. Bu kabartmalar günümüze kadar oldukça iyi korunarak gelir. Kabartmalar şarap tanrısı olarak adlandırılan Bacchus ya da Dionysos olarak bilinen tanrıya aittir. Sadece kabartma olan resimler değil sahne yapısı da oldukça iyi korunmuş bir durumdadır. Aynı zamanda yapının yanında ilk zamanlarda 2 katlı olduğu düşünülen tiyatro binası da bulunur.
- Agora: Pazar yeri olan Agora kuzey ve güney yönlü uzanan oldukça geniş bir alana sahiptir. Agora’nın dört tarafında sütunlu porticolar bulunur. Kuzey ve doğu kısmında çift sıralı sütunlar, güney ve batı kısmında ise tek sıralı sütunlar çevreler. Agora mimarı yapısı dikkat çeken sütunları ve kapladığı geniş alanı nedeniyle pek çok kişi tarafından ilgi ile ziyaret edilir.
- Gymnasium ve Bazilikalar: Gymnasium özellikle de Antik Dönem kentlerinde oldukça önemli olan yapıların başında gelir. 2. yüzyılın ortasına doğru inşa edilen yapı, oldukça geniş ölçülere sahiptir. Büyük bir bölümü toprak altında olan Nysa Antik Kent Gymnasium diğer ucunda da tamamlayıcı olarak bir hamam bulunur. Yapının ortasında da geniş bir sarnıç bulunur. Bazilikalar ise Nysa Antik Kenti’nin çarşı kısmında bulunur. Çarşı Bazilikaları olarak adlandırılır. Tiyatronun bulunduğu alanın güneydoğusunda yer alır. Yol genişletme sırasında ortaya çıkan başlık ile keşfedilir. Arkeoloji için oldukça önemli bir yere sahip olan bazilikalar pek çok kişi tarafından ilgi ile incelenir.
